بررسی عوامل مولد گزعلفی Quercus infectoria و نحوة تولید و بهره‎برداری

گز علفی که به نامهای مان کردی، مان بلوط ودر زبان کردی «گزو» و در گویش لری «گزوله» نامیده می شود، درواقع نوعی مان و یکی از محصولات فرعی و با ارزش جنگلهای بلوط غرب به ویژه زاگرس شمالی است، که به صورت شهدی غلیظ بر روی برگها وشاخه‌های جوان دوگونه بلوط به نامهای دارمازو (Quercus infectoria Oliv.)و بلوط لبنانی (Q.libani Oliv.) و زیر گونه‌های آنها بوجود آمده و مورد استحصال قرار می‌گیرد. این فرآورده در واقع ترشحات قندی موسوم به «عسلک» است که در نتیجة فعالیت دفعی پوره‌ها و حشرات کامل دو گونه شته به نامهای( Thelaxes suberi Del;و Tuberculoides annulatus annulatus Hart.)در سطح برگ درختان بلوط به شکل قطرات شبنم مانندی در فاصلة زمانی محدود ظاهر شده، بعد در مجاورت هوا تقریباً سفت و متبلور می شود وبه صورت دانه‌های ریز شکر مانند در آمده ومورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. زمان تولید و بهره‌برداری از این محصول اواخر بهار ودر مواردی اوایل پاییز است که معمولاً با تغییر ناگهانی هوا وفعال شدن حشرات مولد صورت می‌پذیرد. مناطق پراکنش گیاه میزبان و همچنین حشرات مولد گز علفی مکانهای محدودی از استانهای آذربایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه و لرستان است که بر اساس مطالعات سال‌های اخیر در سه استان آذربایجان‌غربی، کردستان ولرستان شته‌های مولد در شرایط مناسب و خاص از نظر جمعیتی و تراکم طغیان نموده که قادر به تولید گزعلفی قابل بهره‌برداری هستند. این مادة قندی از اهمیت غذایی، دارویی و اقتصادی برخوردار می باشد